„Edukacja Obywatelska” w polskiej szkole
Niniejszy tekst przedstawia kluczowe aspekty i założenia nowego przedmiotu – Edukacji Obywatelskiej (EO) – który zostanie wprowadzony do szkół ponadpodstawowych z początkiem roku szkolnego 2025/2026.
EO jest postrzegana jako istotna reforma edukacyjna, mająca na celu rozwój kompetencji obywatelskich, społecznych i cyfrowych, niezbędnych do świadomego uczestnictwa w życiu demokratycznym.
Główne tematy i najważniejsze założenia:
- Nowa jakość kształcenia i odpowiedź na współczesne wyzwania:
EO to nie tylko zmiana w siatce godzin, lecz przede wszystkim nowa jakość w edukacji, odpowiadająca na wyzwania współczesnego świata i potrzeby młodego pokolenia. Jej celem jest rozwijanie kompetencji obywatelskich, społecznych i cyfrowych.
- Odmienność od poprzednich przedmiotów (WOS i HiT):
EO odróżnia się od Wiedzy o Społeczeństwie (WOS) oraz Historii i Teraźniejszości (HiT) swoim interdyscyplinarnym i praktycznym podejściem:
- WOS skupiał się na analitycznym rozumieniu funkcjonowania państwa, prawa, społeczeństwa i gospodarki.
- HiT opierał się na narracji historycznej i patriotycznej z akcentem na wydarzenia po 1945 r.
- EO to przedmiot interdyscyplinarny, łączący teorię z praktyką. Uczy działania w społeczności szkolnej i lokalnej, angażuje i rozwija postawy obywatelskie.
- Innowacyjność EO – edukacja przez działanie:
W tym przedmiocie silny nacisk kładzie się na praktyczne metody nauczania, takie jak:
- debaty, projekty społeczne i badawcze, analiza informacji,
- możliwość elastycznego podejścia – część treści jest fakultatywna,
- angażowanie uczniów w działania lokalne i globalne,
- współpraca z NGO,
- wykorzystanie nowoczesnych technologii zgodnie z priorytetami MEN na rok 2025/2026.
Główne motto brzmi: „Edukacja Obywatelska to nie tylko nauka o społeczeństwie – to nauka działania w społeczeństwie.”
- Korelacja międzyprzedmiotowa:
EO ma naturalnie łączyć się z innymi przedmiotami, m. in. z:
- językiem polskim (praca z tekstami i argumentacją),
- historią (pogłębianie rozumienia dziedzictwa i patriotyzmu),
- geografią (realizacja projektów regionalnych),
- informatyką (analiza treści cyfrowych i krytyczne myślenie).
- Rozwój samorządności uczniowskiej i młodych liderów:
EO aktywnie wspiera rozwój aktywności obywatelskiej poprzez:
- projekty społeczne i badawcze, debaty, budżet obywatelski,
- symulacje procesów demokratycznych, od klasy począwszy,
- współudział w programach takich jak „Młodzi Obywatele” i „Młodzi Głosują” i szereg innych.
- Rola EO w życiu szkoły:
Przedmiot ma na celu:
- wzmacniać kulturę dialogu,
- integrować społeczność szkolną,
- przygotowywać do życia w społeczeństwie obywatelskim,
- dać nauczycielom przestrzeń do kreatywności i innowacji.
- Zadania dyrektora szkoły:
Dyrektorzy mają kluczową rolę we wdrażaniu EO, obejmującą:
- organizację zajęć zgodnie z planem,
- wsparcie merytoryczne nauczycieli (szkolenia, materiały),
- promowanie korelacji międzyprzedmiotowej,
- wspieranie samorządności uczniowskiej,
- nadzór pedagogiczny.
- Wsparcie Dolnośląskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli (DODN): DODN we Wrocławiu przygotowuje kompleksowe wsparcie dla nauczycieli EO, w tym:
- sieć współpracy,
- kursy i warsztaty (np. debaty, w tym oksfordzkie, edukacja cyfrowa, samorządność uczniowska, wolontariat),
- materiały dydaktyczne (scenariusze, zasoby interaktywne),
- seminaria regionalne.
- Podsumowanie końcowe:
Edukacja Obywatelska jest postrzegana jako kluczowe narzędzie do kształtowania świadomych, odpowiedzialnych i aktywnych obywateli, poprzez skupienie się na praktycznym działaniu i rozwijaniu kluczowych kompetencji obywatelskich.
